Vogels

De Schwienswei is het leef- maar ook het broedgebied van veel soorten vogels. Zowel de ijsvogel als de grote gele kwikstaart broeden in het gebied. Zij zijn vaak, al foeragerend, te zien langs de waterkant of al scherend (ijsvogel) of net golvend vliegend (kwikstaart) over het wateroppervlak. De grote bonte specht broedt in een zelf gekapt hol in een boomstam en de staartmees bouwt met duizenden donsveren een nest in de oksel van een tak. Andere broedende vogels zijn de spreeuw, de boekvink en de putter of distelvink. In het riet langs de vijvers broedt de rietzanger en aan de waterkant maakt Canadese gans, de wilde eend, de nijlgans, de meerkoet en het waterhoen zijn nest. Ook vinden we er een kolonie reigers die elk jaar in bomen hun grote nesten bouwt. Uilen en aalscholvers worden waargenomen en soms hoor je de groene specht, de Vlaamse gaai, de zanglijster of de buizerd. Vaste wintergasten zijn de vele roodborstjes, de zilverreiger en de kuifeend. In het voorjaar bezoekt zelfs de oeverloper tijdelijk het gebied.

Zoogdieren

De bever heeft ook zijn intrede gedaan in de Schwienswei, net als de wasbeer, die onlangs gezien werd in het gezelschap van drie jongen. Regelmatig laten reeën zich zien of treffen we sporen aan van de vos. Een nachtcamera maakte zelfs beelden van een foeragerende das. Eekhoorns springen er van tak tot tak. Iets dat wij vooral in de winter kunnen waarnemen als de bladeren gevallen zijn.

In en om het water

In de vijvers zwemt de karper, de zeelt en de snoek van soms wel een meter lang. In het voorjaar horen we de kikkers en zien we langs de waterkant kikkerdril. Tussen het riet vliegen de vele soorten juffers, zoals het lantaarntje en de weidebeekjuffer, en libellen, zoals de oeverlibel en de grote keizerlibel. Waterpest is een waardplant voor vele soorten libellen en juffers. Deze soorten hebben de lange rechtopstaande gewassen aan de oever, zoals de kattenstaart en het riet, nodig om als larven uit het water omhoog te klimmen zodat de libel of juffer uit de larvehuid kan kruipen. De schildpadden die in het gebied zijn uitgezet vormen echter een lichte bedreiging voor de larven.

Vlinders

Er dwarrelen vlinders, zoals het bosblauwtje, het Icarusblauwtje, de gehakkelde aurelia, dagpauwoog, admiraalvlinder, citroenvlinder, landkaartje, distelvlinder, verschillende soorten witjes en zelfs de koninginnenpage en de Spaanse vlag over de bebloemde weiden.

Planten

In de Schwienswei vind je veel soorten planten die aan moerasgrond, zoals het moeras-vergeet-mij-niet, watermunt, beekpunge, waterkers en moerasspirea, of aan kwelwater, zoals de prachtige waterviolier, gebonden zijn. Bijzonder is verder de breedbladige wespenorchis, de sleedoorn, de aronskelk en de zeldzame tongvaren. 

Het gebied is rijk aan brandnetels en er groeien vijf soorten distels, waaronder de grote kaardenbol en de akker-, speer- en kruldistel. De brandnetel is de waardplant van wel 200 soorten insecten, zoals bijvoorbeeld de dagpauwoog. De distel is de waardplant van de onder meer de distelvlinder maar de zaden van de akkerdistel zijn in de herfst en winter het lievelingsvoedsel van de mooi gekleurde putter of distelvink.

Paddenstoelen

In de herfst treffen we vele soorten paddenstoelen en zwammen aan. Bijzonder is het judasoor, een zwam die bij droog weer verschrompelt maar bij regen weer regenereert.  Ook is de rode bekerzwam aanwezig welke in de strooisellaag tussen januari en maart zijn opvallende kop op steekt op rottend wilgen- en essenhout.

Vleermuis

In de Schwienswei voor komen diverse soorten vleermuizen voor, waaronder de Dwerg vleermuis. Dit is een fragment van het geluid dat zij produceren, hoorbaar gemaakt door middel van een batdetector.